Türkistan Milli Kurtuluş Hareketi

Dil, din ve tarihî geçmis baglari ile birbirine siki sikiya bagli bu topluluklar kaynasmak için bir önder bekliyorlardi. Enver Pasa kendisini bu is için biçilmis kaftan olarak görüyordu. Hemen faaliyete geçmek istedi. Enver Pasa'nin destanini anlayabilmek için içinde yasadigi ortami iyi bilmek gerekir. Dogustan Türk oldugundan atalarinin menseini unutmamisti. Bolsevikligin iktidara gelisi ona, Moskova'ya silah zoru ile bagli Türk soyundan gelen ülkelerin yakin bir gelecekte bagimsizliklarina kavusacaklari ümidini vermisti. Tam bagimsizliga kadar giden muhtariyetlerin gerçeklesmesi, komünist prensiplerine dil, din, soy, töre ve gelenek bakimindan yabanci olan Orta Asya halklarini büyük bir sevince bogmustu. Enver Pasa için “bagimsizlik” demek bütün yabanci etkilerden arinmak demekti. Moskova'daki yöneticiler her muhtar Devleti ayiran sinirlari gösteren Sovyet Federasyonu haritasini gösterdiklerinde Enver Pasa'ya yapilan degisikligi gayet güzel bir sekilde açiklamislardi, ama o, yerinde bu Devletlerin varligini tahkik etmeye gittiginde ülkeye ve ülkenin diline yabanci Rus memurlarinin doldurdugu basit idari birimlerden baska bir sey görememisti.