Çaresiz Stratejiler

Bu tarihî çöküşü, bu tarihî koma durumunu, gerçeğin bu buharlaşıp yok olmasını engelleyebilecek önlemler alınabilir miydi? Biz ne gibi yanlışlar yaptık? Acaba insanlar geriye dönüşü olanaksız yanlışlar, birtakım sırları açığa çıkarmak gibi tamiri imkânsız hatalar mı yaptılar? Bütün bu sorular, bir kadın tarafından terk edilmiş bir erkeğe, bu kadın seni neden terk etti demek kadar anlamsız ve gereksizdir. Çünkü erkek hiçbir şekilde kadını bu kararından döndüremez. Bu olayda insanı rahatsız eden bir şey varsa o da geriye dönüşü olmayan o noktaya geri dönmek için harcanacak tüm çabaların hiçbir işe yaramayacağıdır. Burada önseziler bir işe yaramamıştır, zira her olay kendinden öncekini haklı çıkartmıştır. Dolayısıyla olayların gerçekleşmesini engelleyebilecek bahaneler üretmek pek de akıllıca bir iş değildir. Nedensiz bir olayın gerçekleşmesini hiçbir şey engelleyemez. Nedensiz bir olay yeniden üretilemezken, nedenli bir olay her zaman yeniden üretilebilir. Ama o zaman da bunun bir olay olmadığı ileri sürülecektir.

Bir sonuca varmayan olay(lar) organsız beden, belleksiz zaman ya da Robert Musil'in niteliksiz insanı gibi bir şeydir.